Moederschap in kunst

In Dat Bolwerck, 4 maart tot 28 mei 2023

I won’t be an egg which you would crack in a hurry for the world

“You are not going to defeat me,” I say
“I won’t be an egg which you would crack
in a hurry for the world,
a footbridge that you would take on the way to your life.
I will defend myself.”

Fragment uit het gedicht ‘Maternity’ van de Poolse schrijfster Anna Swir (1909–1984)

‍Via beeldende kunst, fotografie en literatuur krijgt in deze tentoonstelling de ambivalentie in moederschap een stem, om taboes rondom het moederschap te doorbreken.

Dat Bolwerck heeft de internationaal vermaarde en in Zutphen gevestigde cineaste Margot Schaap als gastcurator uitgenodigd om samen met artistiek leider Marlise van de Jagt werk van hedendaagse kunstenaars te selecteren, waarin onderwerpen die zij als cineast behandelt centraal staan. Onderwerpen als familieverbanden, ouder-kindrelaties, moederschap in kunst en de ‘female gaze.’

De grootse, transformerende momenten in een mensenleven zijn over het algemeen de belangrijkste inspiratiebronnen in de kunsten. Echter, thema’s als zwangerschap, het begin van het leven, geboorte, ouderschap en de kindertijd lijken marginaal en anekdotisch.

Het beeld van Maria met baby’tje Jezus, de representatie van moederschap in de kunst, een kalme, warmhartige moeder, lijkt weinig met het echte leven te maken te hebben. Het idee dat er strijd zou kunnen bestaan tussen de moeder en haar (pasgeboren)kind wordt weggedrukt en valt niet te rijmen met de normaliteit van een ‘gezond gezin’. Er lijkt geen plek te zijn voor tegenstrijdige gevoelens als liefde, woede, kracht, afhankelijkheid, angst en kwetsbaarheid. Daarom is het juist zo belangrijk om een plek in woorden en beelden te creëren voor deze ervaringen, deze gevoelens, zodat we de rol en betekenis van het moederschap in de kunst en de samenleving kunnen bevragen.

Margot Schaap vertelt als cineast verhalen waarin de schoonheid en het belang van de dagelijkse werkelijkheid een focus krijgt. Juist in deze dagelijkse werkelijkheid zitten de grote vragen, de structuren en de essentie van het leven. Om dit te zien hebben we bezinning nodig, vertraging. Margot Schaap gebruikt in haar werk verstilling en maakt hiermee een diepere ervaring mogelijk. In de door haar gemaakte selectie van de kunstenaars en hun werk, speelt deze beschouwing op het leven en op de kunsten een essentiële rol.

Lees verder (Te zien in deze tentoonstelling:)